استنطاق

ذَلِکَ الْقُرْآنُ فَاسْتَنْطِقُوه‏

استنطاق

ذَلِکَ الْقُرْآنُ فَاسْتَنْطِقُوه‏

استنطاق

باید از قرآن و حدیث استنطاق کنیم. دین دوای دردهای ماست ولی ما هم باید دردهای خود را عرضه کنیم و آن را «به حرف بیاوریم» و از او «بپرسیم». چو درد در تو نبیند که را دوا بکند؟
در این وبلاگ مطالب گروه مطالعاتی المیزان در خصوص نظرات علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی نیز مطرح می شود.
لینک گروه المیزان در پیام رسان ایتا
http://eitaa.com/joinchat/2802319371C1ec9ed0c5a
کانال تلگرامی رضاکریمی:
https://telegram.me/karimireza1001

بایگانی
کلمات کلیدی

موسی سه بار ترسید

رضا کریمی | پنجشنبه, ۱۱ دی ۱۳۹۹

از #موسی ع سه #خوف گزارش شده و سه لاتخف شنیده است. خوف اول او بعد از ارتکاب قتل و خروج از مدینه و پناه بردن به شعیب در مدین بود. شعیب به او گفت: قٰالَ لاٰ تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ اَلْقَوْمِ اَلظّٰالِمِینَ (قصص٢٥). این لاتخف از سوی نبی خدا بود ولی بعد از رسالتش که دوبار خوف را تجربه کرد، از سوی خدا ندای لاتخف را شنید.

  • رضا کریمی

فرشتگان به روایت مدرنیته

رضا کریمی | سه شنبه, ۶ خرداد ۱۳۹۹

فیلم بالهای تمایل  Wings of desire یک اثر قابل بحث درباره عالم ملکوت و فرشتگان است. برخی این اثر را به بالهای اشتیاق یا آرزو ترجمه کرده اند درحالی که واژه desire  ، با توجه به استعمال آن و سیاق داستان فیلم، به معنای میل و شهوت است. داستان فیلم درباره دنیای سیاه و سفید فرشتگان برلین است که بر اعمال مردم نظارت می کنند ولی یکی از آنها با دیدن دنیای مادی تمایل پیدا می کند مانند انسانها مادی شود و برای یک عشق مادی، " ابدیت" خود را قربانی می‌کند تا بتواند طعم لذت آنها را بچشد!

این فیلم در زمان خود در مجلات سینمایی ایران با ستایش روبرو شد و محسن مخملباف کارگردان فیلم ، ویم وندرس را یکی از پیامبران قرن بیستم نامید! شهید آوینی در نقد سینمایی خود به این ستایشها واکنش نشان داد و ضمن اذعان به تکنیک قوی فیلم و ساختار زیبا و شاعرانه آن، محتوای آن را نقد کرد و گفت مقصود وندرس از قصه عشق، love story  است، اما ما شرقی‌ها همواره " عشق" ر ا به معنای مقدس و عرفانی آن می‌فهمیم... اما در غرب، عشق هرگز بدین معنا نیست و این " قصه عشق"‌یا " لاواستوری" که وندرس می‌گوید، عشقی کاملاً زمینی و اروتیک است... که مانند فرویدیستها ریشه ای اسطوری ای برای آن قائل است.

شاید بتوان فیلمهای فلسفی غربی را بهانه ای برای شناخت بهتر معارف اسلامی دانست. اکنون پس از یادداشت مهم آوینی در نقد این فیلم ، لازم است ریشه های الهیاتی آن بیشتر بررسی شود. واقعیت این است که اگر تصاویر خرافه آمیزی از فرشتگان وجود دارد حاصل سوء تفسیر متون دینی است.

شگفت اینجاست که شباهتی بین این داستان و داستان توراتی انجیلی «هاروت و ماروت» وجود دارد_فرشتگانی که برای هدایت افراد بشر به زمین نزول یافته اند، اما بعد آلوده به گناه شدند_و یا شباهتی ظاهری بین پیام آقای «ویم وندرس» و بعضی حقایق عرفانی رایج در میان ما وجود دارد؛ در منابع روایی اهل سنت نیز روایتی دیده شده است که فرشتگان گفتند حالاکه لذت دنیا را به انسان دادی آخرت را به ما بده! پیش فرض این سخن می تواند این باشد که فرشتگان برای لذات دنیا میل داشتند. نقد علامه طباطبایی بر دلالت این روایت تأمل برانگیز است.

در نگرش اسلامی انسان با عشق از مقام فرشتگان بالا می رود و مسجود ملائکه می شود ولی در نگرش مدرن و بر اساس تحریفات الهیاتی فرشتگان دچار عشق مادی شده و به مقام خاکی انسان غبطه می خورند! در هردو نگرش انسان عاشق است و بالاتر از فرشته. اما این کجا و آن کجا؟

  • رضا کریمی

ده فرمان و ده حکمت

رضا کریمی | شنبه, ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۹

در قرآن خداوند حدود ده امر و نهی صادر می کند و آنها را حکمت می نامد. در تورات هم ده فرمان به موسی ع مشهور شده است. فرمان توحید، احترام به والدین، نهی از قتل و زنا، چهار فرمان مشترک با حکمتها هستند ولی بقیه فرمانها در دیگر آیات مورد تأیید قران هستند .

اما ده فرمان با ده حکمت چند تفاوت مهم دارد.

  • ۰ نظر
  • ۲۰ ارديبهشت ۹۹ ، ۰۹:۰۸
  • رضا کریمی

تأملاتی قرآنی در فتوای غریب کدیور

رضا کریمی | شنبه, ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۹

چندی پیش محسن کدیور، از روشنفکران دینی ساکن غرب، در پاسخ به پرسشهای حسن محدثی گیلوایی ، جامعه شناس ( که با دغدغه عدم ارضای صحیح نیازهای جنسی نسل جوان مطرح شده بود) فتوایی نادر در مسئله روابط زن و مرد صادر کرد! او در کانال و سایت خود فایلی را منتشر کرده که در خلاصه آن آورده بود:
 
«داشتن دوست دختر برای پسر و دوست پسر برای دختر به شرط اولا اطلاع خانواده، و ثانیا به شرط اینکه این دوستی به خلوت و روابط پنهانی نیانجامد و در حد رفت و آمد و گفتگو و معاشرت عادی باشد مجاز است. اما اگر دختر و پسر بخواهند خلوت کنند (روابط جنسی و مقدمات آن) شرعا منوط به عقد ازدواج است. عقد ازدواج می تواند دائم یا موقت باشد». 

این فتوا در حالی است که اغلب فقها رابطه با جنس مخالف را در حد ضرورت جایز می دانند بدون آنکه قصد ریبه و لذت در کار باشد. اما اکنون کلمات «دوستی» و «معاشرت» چیزی بیش از سنت فقهی را در بر می گیرد که به رابطه در حد ضرورت اشاره دارد.

 در این یادداشت فارغ از مباحث فقهی، که بر عهده مجتهدین است، تلاش می کنیم از منظر قرآنی مسئله رابطه با جنس مخالف را به صورت اجمالی مورد بررسی قرار دهیم.

  • ۰ نظر
  • ۲۰ ارديبهشت ۹۹ ، ۰۹:۰۴
  • رضا کریمی

دعوت و جدال

رضا کریمی | پنجشنبه, ۱۴ فروردين ۱۳۹۹

با کسانی که به راه پروردگار دعوت‌می کنیم: سه روش لازم است:
۱-دعوت با حکمت
۲- دعوت با موعظه حسنه
۳- جدال احسن با دعوت شدگان

اُدْعُ إِلىٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ اَلْمَوْعِظَةِ اَلْحَسَنَةِ وَ جٰادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ  إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ(نحل125) 

چرا در دعوت سخن از سه روش است؟

چرا موعظه برخلاف حکمت به صفت حسنه متصف شده است و جدال به صفت احسن؟

چرا جدال با فعل جدا از فعل دعوت بیان شده است؟

چرا خداوند در انتها می گوید: إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ...؟

این آیه برای فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی چگونه باید سرمشق باشد؟

  • ۰ نظر
  • ۱۴ فروردين ۹۹ ، ۱۳:۲۴
  • رضا کریمی

شهیدالشهداء: پرسش از کیفیت شهادت پیامبر و آثار آن

رضا کریمی | چهارشنبه, ۲۱ اسفند ۱۳۹۸

موضوع شهادت پیامبر بر امت ها بر اساس آیاتی مانند در آیه وَ یَوْمَ نَبْعَث فى کلِّ أُمَّةٍ شهِیداً عَلَیْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَ جِئْنَا بِک شهِیداً عَلى هَؤُلاءِ (نحل89)بحثی ظریف و مفید است که می تواند رازهایی را بر ما بگشاید.

بحث از چگونگی و کیفیت شهادت پیامبر هم چالش برانگیز است. پیامبر که میان همه مردم تاریخ نبوده چگونه بر انبیاء بلکه امم تاریخ شهادت می دهد؟!

آیت الله جوادی آملی معتقد است شهادت پیامبر خاتم (مرجع‌ضمیر هؤلاء) شامل مجموع امت ها و شاهدان می شود. در مورد احتمال علامه طباطبایی درمورد بازگشت هؤلاء به شاهدان و پیامبران چند اشکال وارد می کند. نتیجه گسترش مرجع ضمیر هؤلاء (در تفسیر تسنیم) این است که پیامبر از نظر گستره هستی به مرحله ای رسیده که بر همه موجودات پرتو افکنده و آنها را می بیند. آیت الله جوادی بحث های مفیدی درباره چگونگی گواهی پیامبران بر غایبان به ما یاد می دهد. از آثار مهم بحث شهادت تبیین تبیان همه چیز بودن قرآن و نیز دلالت بر خاتمیت پیامبر است.
به عبارت دیگر شخصیت پیامبر در زمان خودش محدود نیست همانطور که شاهد بودن او متعلق به همه شهدا و امم است و لازمه این شهادت اشراف و حضور نبی در آنهاست. کسانی که قرآن را خلق نبی می دانند درست می گویند اما خلق نبی تاریخی و منحصر به حجاز صدر اسلام نیست او وجودی به وسعت تاریخ دارد. پس قرآن هم تبیان کل شیء فی الامم است.

  • رضا کریمی

تأملاتی در آیه ازدواج

رضا کریمی | سه شنبه, ۲۹ بهمن ۱۳۹۸

آیه وَ مِنْ آیٰاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوٰاجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْهٰا وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیٰاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (روم٢١) مهم‌ترین آیه ازدواج است و در عین اختصار دارای لایه‌هایی پنهان و کمتر گفته شده است که برای درک آن نیازمند تدبر و تفسیر قرآن به قرآن هستیم.

این آیه چند پیام مهم دارد

  • رضا کریمی

درباره شیطان

رضا کریمی | پنجشنبه, ۱۰ بهمن ۱۳۹۸

گفتگوی شیطان با خدا نکات بسیار عمیقی دارد که رفتار ما شیطان و خدا را تعیین می کند. این گفتگو بارها در قرآن در سوره های اعراف، حجر، ص و... آمده است و این تکرار بیشتر ما را مؤظف می کند تا در مفاد آن تفکر کنیم.

از این گفتگو پاسخ چند سؤال مشخص می شود؟

چرا خدا شیطان را مهلت داد و راه ما را به خطر انداخت؟

چگونه می توانیم از شیطان در امان باشیم؟

ابزار اغوای بشر چیست؟

  • رضا کریمی

مؤمنین صادق در جنگ احزاب

رضا کریمی | دوشنبه, ۱۶ دی ۱۳۹۸

مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِیلا لِّیَجْزِىَ اللَّهُ الصَّادِقِینَ بِصِدْقِهِمْ وَ یُعَذِّبَ الْمُنَافِقِینَ إِن شَاءَ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ  إِنَّ اللَّهَ کاَنَ غَفُورًا رَّحِیمًا (احزاب23و24)

این روزها یک بار دیگر این آیات نازل شده اند. در پیام رهبر و در بسیاری نوشته ها و سخنرانی ها این آیات تکرار شده اند. برای فهم این آیه باید کل سوره احزاب و به ویژه سیاق اصلی آیه فهم شود. این سیاق که درباره جنگ احزاب است توسط علامه طباطبایی جدا شده و شامل آیات 9 الی 27 می شود. که صداقت و شجاعت و معنویت در جنگ و جهاد را بیان می کنند. البته برای جهاد و مبارزه صفات دیگری همچون تدبیر و رعایت حدود شرعی هم لازم است که در دیگر سوره ها همچون انفال بیان شده اند.

صدق بر عهد یعنی چه و چرا بعضی مؤمنین صادق هستند؟ چرا با تعبیر «من المؤمنین» مؤمنین هم تقسیم می شوند؟ تفاوت جنگ احزاب با جنگ با کفار چیست؟ آیا منظور از جنگ احزاب  فقط غزوه خندق است؟ احزاب چه کسانی هستند و این تعبیر به چه معناست؟

  • رضا کریمی

آدمها در قرآن

رضا کریمی | چهارشنبه, ۶ آذر ۱۳۹۸

آدمها از لحاظ خوبی و بدی به روشهای مختلفی تقسیم می شوند. در تقسیم بندی ساده آدمها خوب یا بد هستند. اما از یک لحاظ آدمها به سیاه و سفید و خاکستری تقسیم می شوند. اگر خاکستری یعنی کسی که خوب و بدش را مخلوط کرده است می تواند به این تعبیر قرآن نزدیک باشد که وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً (توبه102)  به این شرط  که انسان خاکستری به بخش سیاه اعمالش معترف باشد. تقسیم بندی دیگر این است که برخی افراد هنوز به مرحله خوب و بد نرسیدند و یا بالاتر از این تقسیم بندی هستند که در بین بهشت و جهنم این افراد در تعبیر قرآنی اعراف تعریف می شوند. یک تقسیم بندی دیگر این است که افراد بد درجه بندی شوند برخی جهنمیان خالد و برخی موقت هستند. از یک نظر دیگر بدها به کافر و منافق تقسیم می شوند منافق کسی است که بین خوبی و بدی در تذبذب است واگر به این تذبذب پایان ندهد به کفار ملحق می شود. در سوره واقعه این تقسیم بندی به «خوب ، بد، عالی» تبدیل می شود: اصحاب شمال، اصحاب یمین و سابقون مقربون.
خوب، بد، مستضعف
خوب، بد، منافق
خوب، بد، خاکستری
خوب، بد، عالی
و...
ما نباید تحت تأثیر اومانیسم تقسیم بندی انسان ها را به خوب و بد نادیده بگیریم و همچنین نباید این تقسیم بندی را سطحی معنا کنیم. گاهی پیچیدگی های خوب و بد انسان ها باریک تر از مو می شود.

  • رضا کریمی