استنطاق

  اخیرا در  کانال تلگرامی مصطفی ملکیان مطلبی از وی منتشر شده است که نظری خلاف واقع را به علامه طباطبایی منتسب می کند. وی معتقد است علامه با نظریه استحاله معرفت نفس مخالفتی نکرده است.  در حالی که عکس این موضوع مطرح شده است! در المیزان آمده است که : بعضی علما حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه را تعلیق بر محال نموده و گفته اند شناخت نفس محال است همانطور که احاطه علمی بر خدا محال است. اما این سخن مردود است اولا به دلیل روایت‌دیگر که اعرفکم بنفسه اعرفکم بربه. ثانیا آن حدیث عکس نقیض آیه نسوالله فنسیهم انفسهم است و نیز نقل شده که زیرک‌کسی است که خودش را بشناسد.

این سخن ملکیان مباحث تفصیلی فلاسفه اسلامی در باب اهمیت معرفت نفس را به صورت غیرمستقیم نادیده می انگارد.

***

أقول: و رواه الفریقان عن النبی أیضا، و هو حدیث مشهور، و قد ذکر بعض العلماء: أنه من تعلیق المحال، و مفاده استحالة معرفة النفس لاستحالة الإحاطة العلمیة بالله سبحانه و رد أولا بقوله (صلى الله علیه وآله وسلم) فی روایة أخرى: أعرفکم بنفسه أعرفکم بربه، و ثانیا بأن الحدیث فی معنى عکس النقیض لقوله تعالى: «و لا تکونوا کالذین نسوا الله فأنساهم أنفسهم»...

🔹خیلی‌ها مدعی‌اند که انسان قدرت شناخت خودش را ندارد.من در مقاله‌ای تحت عنوان ”خود را بشناس“ همة سخنانی را که در فلسفة اسلامی و در فلسفةغیر اسلامی در این باب گفته‌اند را آورده‌ام که ادلة فراوانی کسانی اقامه کرده‌اند برای اینکه انسان قدرت شناخت خودش را هم ندارد، ادلة بعضاً فلسفی، بعضاً کلامی و بعضاً روان‌شناختی. حتی کسانی مثل علامه طباطبایی می‌گفتند که چه‌بسا «من عرف نفسه فقد عرف ربه» تعلیق به محال است و از این نظر در جلد 16 المیزان ذیل آیة شریفة «یا ایها الذین آمًنوا علیکم انفسکم لایضرکم من ضل اذَ اهتدَیتم» یک بحث مفصلی حدود 30 ـ 40 صفحه‌ای در باب معرفت النفس دارند و در آنجا این قول را آورده‌اند و رد هم نکرده‌اند که کسانی گفته‌اند خودشناسی محال است و چون خودشناسی محال است خداشناسی هم محال است و آن حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربه» چه‌بسا تعلیق به محال کرده است. (مصطفی ملکیان،فیدئیزم،جلسه 7)