آدمها در قرآن

آدمها از لحاظ خوبی و بدی به روشهای مختلفی تقسیم می شوند. در تقسیم بندی ساده آدمها خوب یا بد هستند. اما از یک لحاظ آدمها به سیاه و سفید و خاکستری تقسیم می شوند. اگر خاکستری یعنی کسی که خوب و بدش را مخلوط کرده است می تواند به این تعبیر قرآن نزدیک باشد که وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً (توبه102)  به این شرط  که انسان خاکستری به بخش سیاه اعمالش معترف باشد. تقسیم بندی دیگر این است که برخی افراد هنوز به مرحله خوب و بد نرسیدند و یا بالاتر از این تقسیم بندی هستند که در بین بهشت و جهنم این افراد در تعبیر قرآنی اعراف تعریف می شوند. یک تقسیم بندی دیگر این است که افراد بد درجه بندی شوند برخی جهنمیان خالد و برخی موقت هستند. از یک نظر دیگر بدها به کافر و منافق تقسیم می شوند منافق کسی است که بین خوبی و بدی در تذبذب است واگر به این تذبذب پایان ندهد به کفار ملحق می شود. در سوره واقعه این تقسیم بندی به «خوب ، بد، عالی» تبدیل می شود: اصحاب شمال، اصحاب یمین و سابقون مقربون.
خوب، بد، مستضعف
خوب، بد، منافق
خوب، بد، خاکستری
خوب، بد، عالی
و...
ما نباید تحت تأثیر اومانیسم تقسیم بندی انسان ها را به خوب و بد نادیده بگیریم و همچنین نباید این تقسیم بندی را سطحی معنا کنیم. گاهی پیچیدگی های خوب و بد انسان ها باریک تر از مو می شود.

زبان؛ اعتباری یا حقیقی؟

برای نمایش مطلب باید رمز عبور را وارد کنید

آیه کفلین و علت ضعف مسلمین

آیه کفلین پاسخی قرآنی به پرسش مشهور دوران معاصر است: علل انحطاط و عقب ماندگی مسلمین چیست؟! چه کنیم از اقلیت مؤمن به جامعه و تمدن اسلامی برسیم؟
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ آمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ نُوراً تَمْشُونَ بِهِ ... لِئَلاَّ یَعْلَمَ أَهْلُ الْکِتابِ أَلاَّ یَقْدِرُونَ عَلى‌ شَیْ‌ءٍ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ (حدید۲۸و۲۹). 
این آیه می گوید اهل ایمان تقوی بورزند و‌دوباره ایمان بیاورند تا دو سهم از رحمت ببرند و تا اهل کتاب تصور نکنند اهل ایمان قدرتی از فضل خدا ندارند...
البته این معنا به شرطی است که برخلاف برخی مفسرین و همانطوری که علامه طباطبایی می گوید لا در لِئَلاَّ زائد محسوب نشود چون در صورت زائد بودن لا مرجع ضمیر یَقْدِرُونَ تغییر می کند و معنا عوض می شود: تا اهل کتاب بدانند که‌ قدرتی از فضل خدا ندارند. معنای دوم فقط اثبات ضعف غیرمؤمنین است ولی معنای اول تبیین دلیل ضعف برخی مؤمنین است. این آیه در معنای نهایی خود می گوید چرا گاهی مؤمنین قدرت ندارند؟ مگر نمی گوییم خدا با ماست پس چرا از آنها که ایمان ضعیف تری دارند قدرت کمتری داریم؟ به نظر می رسد منظور از کفلین اجر و‌نور باشد که شامل مؤمن کامل می شود: لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُم (حدید19). مسیحیان مؤمن اجر می برند اما چه کسی نور حرکت دارد؟ تقوا و ایمان به رسول (که در حقیقت ایمان جامع به رسل است) عامل اصلی تکمیل ایمان است. مشکل بعضی مؤمنین این است که ایمانشان را ادامه ندادند و به تقوا و ایمان مجدد نرساندند‌ و ‌نهایتاً اجری می برند ولی بیش از یک سهم از رحمت خدا شاملشان نمی شود‌ و نوری برای حرکت ندارند.

چه کسی حزب اللهی است؟

حزب اللهی اصطلاحی است که شاید بیشتر از همه بعد از انقلاب اسلامی ایران شنیده شد. حزب اللهی معنایی بیش از یک فرد مذهبی معمولی دارد. و کسی مدنظر است که مذهب در ظاهر و اعمالش آشکارتر است. اما باید بدانیم این اصطلاح قبل از هر چیز در قرآن به کار رفته است. شاید با تفسیر قرآن بهتر بتوانیم درک کنیم که چقدر گاهی از معنای این اصطلاح دور شده ایم

یک آیه و دو قرائت: صبر، یأس و اضطرار

در آیه  حَتّٰى إِذَا اِسْتَیْأَسَ اَلرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جٰاءَهُمْ نَصْرُنٰا (یوسف١١٠) حداقل دو قرائت وجود دارد که یکی ضمیر ظنّوا را مرسل الیهم (مردم) برمی گرداند و دیگری ضمیر را به رسل. و جالب اینجاست هر دو قرائت هم‌ روایت و آیه در تأیید خود دارند.

چرا دشمن شناسی؟

امام صادق علیه السلام: بنی امیه تعلیم ایمان را آزاد گذاشت ولی تعلیم شرک را نه. تا وقتی مردم را به شرک کشاندند آنها نفهمند!

من فقط کتاب خدا و شریعت اسلام را نمی خوانم. من به دشمن شناسی و غرب شناسی معتقدم. چرا باید از حد معرفت اسلامی تجاوز کنیم و آثار دیگران را بخوانیم؟

چرا تفسیر قرآن به قرآن نزد روشنفکران دینی محبوب نیست؟!

1

مولوی بیتی درباره قرآن دارد که قاعدتاً با مزاج روشنفکری و مدرنیته سازگار نیست.
معنی قرآن ز قرآن پرس و بس/ وز کسی که آتش زدست اندر هوس.
در این بیت مرجع فهم قرآن خود قرآن معرفی شده است در حالی که نزد غرب گرایان عقل مرجعیت دارد. آنان بیشتر طرفدار تفسیر عصری و عقلی قرآن هستند. اما مولوی و همفکران او معتقدند برای فهم قرآن باید مقابل قرآن قربانی و پست شد تا با آن به اتحاد رسید.
مصطفی ملکیان در تفسیر این بیت (سخنرانی در شب تفسیر قرآن) سه نکته گفته است

تفاوت نسخ قرآنی و نسخ اصولی

چکیده:

آیه نسخ‌ با آیه لوح‌محفوظ و آیه احکام و‌نیز آیه نفی اختلاف ناسازگار به نظر می رسد و چطور قرآنِ محفوظ‌ و‌محکم، نسخ می شود؟ مگر اینکه برای جمع بین آیات تلاش کنیم و نسخ را به معنای تأویل و تطبیق آیه بر معنای بالاتر (اِحکام آیات) بدانیم بدون آنکه آیات قرآن را حذف کنیم. اگر نسخ را به معنای اِحکام آیات بدانیم آیه نسخ نه‌تنها با آیه احکام اختلافی ندارد بلکه لازمه درک صحیح آن است! نسخ به معنای تبدیل مکان آیه است یعنی با نسخ  آیه ای از مکانی به مکان آیه دیگر که‌ ام یا اخت اوست جابجا می شود و معنای عمیق تر پیدا می کند. در صورتی می میتوانیم نسخ را فقط تبدیل یا ازاله آیه معنا کنیم که آیات را در عرض هم بدانیم در حالی که بخشی از آیات ام الکتاب هستند. علامه و شاگردش معتقدند نسخ روایی با نسخ اصولی تفاوت دارد. با این وصف چرا نباید بگوییم نسخ نزد ائمه معنای حقیقی نسخ در قرآن است که با آنچه  نزد اصولیون و حتی مفسرین است تفاوت دارد؟ در حالی که تلقی ائمه با استعمال قرآن بیشتر قرابت دارد.

تفاوت انسان مداری توحیدی با اومانیسم

در حال تکمیل...

نقدی بر تفسیر روشنفکرانه از آیات قوم لوط/ قوم لوط در عصر مدرن

چکیده:

در عصر مدرنیته تکلیف همجنسگرایان مانند گذشته قاطعانه بیان نمی شود و برخی روشنفکران دینی سعی در تفسیر و توجیه آن داشته اند. عبدالکریم سروش در مقابله این واقعه ناتوان نشان داده و آرش نراقی معتقد است همجنس گرایی در معنای جدید و مدرن خود در قرآن نیامده است و آیات مربوط به قوم لوط قابل تأویل هستند! ولی آیا همجنس گرایی در قرآن نیامده است؟

از آیات قوم لوط بر می آید که عمل قوم لوط نوعی اعتقاد بوده است نه صرفا یک عمل شهوانی، چرا که آنان از «حق» سخن می گویند. تعریف و تبیین این عمل و اعتقاد به صورت واضحی در سه آیه بیان شده است: عمل شهوانی مردان با مردان.

این تعریف همه صورت های جدید و قدیم همجنس گرایی را شامل می شود . علت نهی هم مشخص است: «اسراف» و «تعدی».

در واقع نراقی تعریف واضح عمل قوم لوط را رها کرده و از حواشی آیات به دنبال تأمین مراد خود است. در حالی که نهایتاً این حواشی باید به عنوان تضاد ظاهری با محکمات قرآن مورد بررسی قرار گیرند نه اینکه محکمات را نفی یا تفسیر به رأی کنند.

قرآن در مورد قوم لوط اصرار دارد که قرنها بعد از عذاب آنها، این عمل از ظالمین دور نیست ولی اکنون در عصری زندگی می کنیم که قرآن خوانان غرب زده هم قدرت نفی خود را از دست داده اند و این تکرار تاریخ را نمی خواهند بپذیرند.